3 Temmuz 2014 Perşembe

Ali Mezarcıoğlu / Kavramları Doğru Kullanmak

Çingeneyiz.org kurulduğu günden beri, Türkiye'de yanlış kullanılan bazı kavramları yerli yerine oturtmaya, toplumumuzun daha iyi anlatılmasına temelden katkı sunmaya çalışıyor. Bu yazıda bugüne kadar anlattıklarımızın genel bir özetini yapacağız. Böylece okurlarımız kendi deneyim ve düşünceleri ile bizim yaklaşımlarımızı karşılaştırma imkanı bulabilirler. 

Çingene denildiğinde Türkiye'de herkesin aklında farklı bir şey uyanır. Bu sözcüğü küfür olarak kullananları, ikide bir içinde "Çingene" geçen ayrımcı deyişleri tekrarlayanları kast etmiyoruz. Orta Anadolu'da kendi halinde sıradan bir köylü için "Cingen" dediğinizde kafasında canlanan kendine özgü bir kültüre sahip Turani bir kavim olan Abdallardır; Karadeniz'de Gürcü, Çepni, Laz ya da Türkmen kökenli bir yurttaşımız Kafkasya'nın kökünü Hindistan'dan alan kavimlerinden olan Lomları Çingene diye bilir. Hem ülkemiz hem de Suriye ve Irak gibi Orta Doğu ülkelerinde yaşayan Mezopotamyalı kavimlerin gözünde Çingeneler Domlar, Gevendeler ve diğer bölge kavimleridir. Çingenelik, tüm bu kavimlere dışarıdan bakanların; bizlerin deyimiyle Gaco-Gebenlerin verdiği isimdir. Çünkü tüm bu kavimler sanayileşme öncesi geçimlerini çeşitli zanaat ve hizmetlerin sunumuyla sağlamışlar; içinde yaşadıkları toplumlara demirciler, elekçiler, kalaycılar, bakırcılar, müzisyenler, halk hekimleri, dişçiler olarak hizmet etmişlerdir. Tarımcı ve hayvancı kavimler bu kavimleri kendilerinden ayırmak için nasıl Çingene adını kullanmışlarsa, biz de kendimizin onlardan farkını vurgulamak için yüzlerce yıl boyunca Gaco-Geben-Baro-Şivan vs gibi kelimeleri kullanmışızdır.