Çingeneler Neden Asimile Olmazlar?(2)

Soru1: Binlerce yıl boyunca Çingene Evrensel Milletine mensup olan kavimler geçimlerini göçebe zanaatçılıkla karşıladılar. Yerleşik tarımcı ve hayvan sürülerine sahip göçebelere çeşitli zanaat ve hizmetleri sunarak karşılığında onlardan gıda maddeleri aldılar. Çingeneler, neden dolayı başka insanlara ekmek için el açmak zorunda kaldıkları bu geçim şeklini seçtiler? Neden tarım veya hayvancılık yaparak kendi gıdalarını kendileri üretmediler? Bu bir tercih miydi yoksa zorunluluk mu?

Cevap: Bir Çingene aynı anda iki temel kimliğe sahip olarak doğar. Bir tarafta ait olduğu kavmin kimliği, diğer taraftan Çingene Evrensel Milletine mensup olmaktan ileri gelen Çingene kimliği.

Dünyanın farklı bölgelerinde yaşayan Çingene Evrensel Milletine mensup kavimlerin üyeleri; dilleri, kültürleri ve tarihleri ile kendi kavimlerine özgü etnik bir kimliğe sahiptirler. Roman Çingeneleri özünü bir tarafta Romanes dilinin diğer tarafta ise Hint-Balkan-Fars coğrafyasının kendine özgü renklerinin oluşturduğu bir etnik kimliğin taşıyıcılarıdırlar. Abdal Çingenelerinin etnik kimliğinin olmazsa olmazı ise bir tarafta Abdoltili isimli lisanları, diğer tarafta ise Orta Asya bozkırlarının kültür değerlerini Fars kültürü ile kaynaştıran bir yaşam biçimidir. Pavee Çingeneleri bir yanda İrlanda coğrafyasında iz bırakmış en eski medeniyetlerin mirasını yüklenirken diğer taraftan Cant isimli dillerini günümüze kadar yaşatmayı başarırlar.

Çingene Evrensel Milletine mensup kavimlere dünyanın her bölgesinden sayısız farklı örnek verilebilir. Her bir kavim kendi diline; kendi tarihine ve kendi etnik kültürüne sahiptir. Diğer taraftan temel bir ortak nokta , tüm bu farklı etnik toplulukları, kavimleri aynı evrensel milletin mensubu yapar. Çingene Evrensel Milletine mensup kavimlerin ataları, sanayi öncesi dönem boyunca Gaco Evrensel Milletine mensup kavimlerin atalarından farklı olarak temel geçimlerini göçebe zanaatçılığa dayandırmışlardır.

Göçebe zanaatçı kavimler; çeşitli zanaat ve hizmetleri sundukları Gaco kavimlerinden onların tarım ve hayvancılık yoluyla ürettikleri gıda maddelerini alırlar. Göçebe zanaatçılık özellikle bu sebepten dolayı çileli bir geçim yolu olur. Ekmeğini kendi üretememek, gıda için Gacolara el açmak zorunda kalmak binlerce yıl boyunca atalarımızın en büyük çilesi olmuştur. Hor görülmelerinde, aşağılanmalarında bu durumun çok büyük bir etkisi vardır. Sanayi sonrasında göçebe zanaatçılığın temeli olan meslekler ortadan kalkmış olmasına rağmen binlerce yılın izleri silinmemiş, sorunlar yeni biçimler altında devam etmişlerdir. Geçmişin yokluğu, yoksulluğu ve acıları bugünlere kadar taşınmıştır.

***

Pek çoklarının sandığının aksine temeli göçebe zanaatçılığa dayanan Çingene yaşamı büyük zorluklarla doludur. Hal böyleyken atalarımız neden bu yaşam şeklini seçtiler? Gaco Evrensel Milletine mensup kavimlerin yaptığı gibi; tarım yapmak, büyük hayvan sürüleri beslemek ve böylelikle gıdasını kendi üretmek dururken atalarımız neden göçebe zanaatçı yaşam şeklini tercih etmişlerdir? Bu soru doğru bir soru değildir. Zannedildiğinin aksine bu durum hiçbir yerde bir tercih neticesinde ortaya çıkmamıştır. Çingeneliği, Çingene Usulü Geçim Yollarını başlatan Çingeneler değildirler. Tamamen bizim dışımızda gelişen şartlar neticesinde atalarımız yaşamlarını göçebe zanaatçılığa dayandırmak zorunda kalmışlardır.

Göçebe zanaatçı geçim yolunu benimseyerek Çingene Evrensel Milletine katılan kavimler 3 ayrı sosyal kaynaktan gelmektedirler. Bunlar arasında en kalabalık olanı Tabiat İnsanlarıdır. Tabiat İnsanları, doğal koşulların son derece uygun olduğu, cennet misali topraklarda yaşamlarını ürdüren insan topluluklarıdır. Bitkileri toplayarak ve hayvanları avlayarak geçimlerini sürdürürler. Aslına bakılırsa insanlığın ortak kökü Tabiat İnsanlarıdır. Binlerce yıl öncesinde tüm insanlık bu şekilde yaşamış, farklı geçim ve yaşam şekilleri daha sonra ortaya çıkmıştır. Günümüzde dahi hala uygun doğal koşulların olduğu, cennet misali bölgelerde Tabiat İnsanları yaşamlarını sürdürmektedirler.

İlk Çingeneler Tabiat İnsanlarının arasından çıkmışlardır. Tarla yapmak veya otlak arazisi açmak isteyen Gacolar tabiat insanlarının avcılık ve toplayıcılıkla geçindikleri cennet misali yaşam alanlarını daraltmışlardır. Kimi zamansa bu alanlar güç sahibi kişiler için özel av arazilerine dönüştürülerek tabiat insanlarına yasaklanmıştır. Barışçı bir geleneğe sahip olan tabiat insanları karşılarında silahlı savaşçı kavimleri buldukları için onlara karşı direnme imkanı bulamamışlardır. Buna karşılık şanslarına küsüp açlığa da boyun eğmemişlerdir. Hayattta kalabilmek için Çingene Usulü Geçim Yolları geliştirilmiş, göçebe zanaatçı yaşam tarzı ortaya atılmıştır.

Temel yaşam alanları ele geçirilen tabiat insanları; binlerce yıl içerisinde edindikleri tabiat bilgisini, zanaat ve teknik uzmanlığı kullanarak Gaco kavimlerinin ihtiyaç duydukları çok sayıda temel zanaat ve hizmeti onlara sunmaya başlamışlardır. Gıdalarına doğrudan doğruya ulaşmaları engellendiği için de gıda maddelerini zanaat ve hizmetleri sundukları Gacolardan dolaylı yoldan almak zorunda kalmışlardır.

Tabiat İnsanlarının Çingene Evrensel Milletine katılma süreci günümüzde dahi halen devam etmektedir. Orta Hindistan'daki Birhor tabiat insanları yakın zamanlarda yaşadıkları cennet misali bölgelerdeki kaynakların komşu Gaco toplulukları tarafından tüketilmesi nedeniyle Çingene Usulü Geçim Yollarını benimsemek durumunda kalmışlardır. Kuzey Hindistan'daki Korwa tabiat insanları kaynakların azalması ile birlikte avcılık yapamaz hale gelmişler ve bambulardan ördükleri sepetleri Gacolara satarak geçinmek zorunda kalmışlardır. 1970-1980 yıllarında yaşam alanları yok olmaya başlayan Güney Hindistan'daki Sabraslar büyük bir hızla göçebe cambazlar, sihirbazlar ve panayırcılar olarak çalışmaya başlamışlardır.

Ruanda'da yaşadıkları büyük ormanlık arazilerdeki kaynakları Tutsi ve Hutu Gacoları tarafından tüketilmesiyle beraber Twa tabiat insanlarının çok önemli bir bölümü çömlekçilik ve sepetçilik yaparak geçimlerini temin etmek zorunda kalmışlardır. Benzer bir durum Etiyopya'daki Fuga tabiat insanları, Angola'daki Thwalar, Kenya'daki Waatalar ve benzeri pek çok grup için de geçerlidir.

Yakın dönemde Çingene Evrensel Milletine katılan tabiat insanlarına ilişkin verdiğimiz örneklerin Güney Asya ve Afrika'dan olması tesadüf değildir. Bunun en önemli nedeni bu bölgelere yakın dönemlere kadar tabiat insanlarının yaşayabileceği geniş ormanlık arazilerin varlıklarını koruyor oluşudur. Buna karşılık dünyanın farklı bölgelerinde bu süreç çoktan yaşanıp bitmiştir. Tarihi ve arkeolojik kaynaklardan dünyanın farklı bölgelerinde yaşamış olan çok sayıda tabiat insanı topluluğunun zaman içerisinde kaynaklarının başkaları tarafından tüketilmesi nedeniyle Çingene Evrensel Milletine katıldığı kolaylıkla anlaşılabilmektedir.

Tüm bu örnekleri vermekteki amacımız tabiat insanlarının yaşam alanlarının dış koşulların etkisiyle bu şekilde ortadan kalkmasa ekmek için kimseye el açmak zorunda kalmayacakları gibi muhtemelen tamamen farklı bir şekilde gelişim göstereceklerini ortaya koymaktır. Bu açıklamalardan kolaylıkla anlaşılabileceği üzere tabiat insanlarının göçebe zanaatçılığı benimseyerek Çingene Evrensel Milletine dahil olmaları kendi tercihleri değil şartların zorlaması sonucunda gerçekleşmiş bir durumdur.

Devam Edecek...

***

Hepinize şen bir hafta diliyorum. Neşeniz bol, keyfiniz gıcır olsun.

Not: Bu yazıda yer alan bilgi ve kavramlar "Çingenelerin Kitabı" isimli yayınlanmış kitap çalışmamızdan alınmıştır.