Roman Olmak Ne Demektir? 26/03/2012

Romanlar Balkanlar'da yaşayan en büyük Çingene topluluklarındandır. Roman toplumunun Romanes adı verilen bir dili ve başlangıcı Kuzey Hindistan'a dayanan bin yıllık bir tarihi bulunmaktadır. Romanların en eski ataları uzun yolculuklarına Hindistan'dan başlamış olsalar da Roman Çingeneleri gerçek anlamda bir Balkan toplumudur. Hem Romanes dili, hem de Roman kültürünün diğer özellikleri uzun bir göç sürecinin ardından Balkan topraklarında bugünkü şeklini almıştır.

***

Dünyanın dört bir yanında farklı Çingene kavimleri yaşamlarını sürdürmektedir. Bu kavimlerin ortak özelliği sahip oldukları topraklar, hayvan sürüleri ve geniş orman arazileri ellerinden alındığı için geçimlerini göçebe zanaatçılıkla temin etmek zorunda kalmış olmalarıdır. Roman toplumun ataları da yine kendilerine başka hiçbir alternatif bırakılmadığı için yüzlerce yıl boyunca sepetçilik, elekçilik, kalaycılık, demircilik, müzisyenlik, şifacılık gibi geleneksel Çingene meslekleri ile geçinmek zorunda kalmışlardır. Sanayinin yaygınlaşması ile birlikte geleneksel Çingene meslekleri büyük ölçüde yaygınlığını kaybettiğinde ise az sayıdaki şanslı Roman avukat, doktor, mühendis veya öğretmen olmayı başarabilmiştir. Günümüzde Balkanların her yerinde yaşayan Roman toplumunun büyük çoğunluğu ekmeklerini taştan çıkarmakta, yaşadıkları ülkelerdeki diğer kesimlerin çoğunlukla tercih etmediği düşük gelirli ve en zor işlerde çalışmaktadırlar.

***

Biz Roman Çingeneleri çok yoksul bir toplumuz. Kardeşlerimizden pek azı yoksulluk çemberini kırmayı başarabildiler. Yine de tüm olumsuz şartlara rağmen kültürümüzü en önemli unsurları ile birlikte bugüne taşımayı başarabildik. Kim ne derse desin, Roman toplumu Balkan coğrafyasında yaşayan farklı kültürler arasında kendine özgü ve saygın bir yere sahiptir.

Romanlar:

-Balkan coğrafyasının en yaygın toplumudur. Romanların yaşamadığı hiçbir Balkan ülkesi bulunmamaktadır. Balkan coğrafyasının en önemli ortak noktası hiç şüphesiz ki Roman Çingeneleridir.

-Balkanların dışında da Batı Avrupa başta olmak üzere çeşitli dünya ülkelerinde Romanlar bu ülkelerin diğer Çingene grupları ile kaynaşmış olarak yaşamlarını sürdürmektedirler. Roman toplumunun üyeleri kimi zaman yaşadıkları ülkelerin yönetiminde söz sahibi olacak derece yükselmeyi başarmışlar, etkili ve güçlü insanlar haline gelmişlerdir.

-Roman kültürü Doğu uygarlığının kültür ve değerlerini Batı'nınkilerle bünyesinde kaynaştırmıştır. Bu Roman kültürünün tüm unsurları için geçerli olduğu gibi Romanes dili için de geçerlidir. Romanes Hint, Fars, Türk ve Kafkas dillerine ait unsurları bünyesinde barındıran ama en yaygın biçimde Balkan coğrafyasında konuşulan tek dildir.

-Tüm Çingene grupları gibi Romanlar da tarih boyunca barışçı bir toplum olmuşlardır. Balkanlar da en korkunç etnik çatışmaların yaşandığı dönemlerde dahi birkaç küçük istisna hariç Romanlar, dünya malı için yapılan bu korkunç savaşlara taraf olmamışlardır.

***

Roman olmak Balkanlı olmak demektir. Balkan coğrafyasında Roman toplumunun ayak basmadığı bir karış toprak dahi bulunmamaktadır. Roman kültürü Balkan kültürünün ayrılmaz bir parçası ve en önemli unsurları arasında yer almaktadır. Romanların geleceği Balkanların geleceği ile sıkı sıkıya birbirine bağlı bulunmaktadır. Balkanlarda barış ve huzurun yaygınlaşması Romanlar için de yaşanabilir bir gelecek anlamına gelmektedir.